جراحی لاپاراسکوپی توده غده فوق کلیوی (فئوکروموسیتوم)
غده فوق کلیوی چیست؟
غدد فوق کلیوی یک جفت غده هستند که در بالای کلیه قرار دارد و هورمون های مختلفی ترشح میکنند که کارکرددهای مختلفی در بدن انسان دارند.
فئوکروموسیتوما چیست؟
فئوکروموسیتوم یک تومور نادر غده فوق کلیوی است که در بخش داخلی غده فوق کلیوی ایجاد میشود (در حقیقت در سلولهای کرومافین داخل غدد فوق کلیوی). فئوکروموسیتوم اغلب خوش‌خیم یا غیرسرطانی هستند. اما ۱۰٪ هم احتمال بدخیم یا سرطانی بودن هم وجود دارد.
به طور معمول این بیماری در جوانان و میانسالانی که بین ۲۰ تا ۶۰ سال سن دارند، اتفاق می‌افتد. تقریبا در ۱۰٪ بیماران هر دو غده فوق کلیوی درگیر بیماری میشوند.
به طور معمول فئوکروموسیتوم باعث میشود که غدد فوق کلیوی میزان زیادی هورمونهای استرس‌زا به نام اپی‌نفرین “epinephrines” یا آدرنالین و نورپی‌نفرین “norepinephrines” یا نورآدرنالین “noradrenaline” ترشح کنند. آدرنالین و نورآدرنالین دو هورمونی هستند که در موقعیت‌های تهدید انسان موجب واکنش جنگ یا گریز میشوند. این هورمون‌ها باعث افزایش فشار خون، بالا رفتن سرعت ضربان قلب و افزایش سرعت برخی اعضای دیگر برای ایجاد امکان پاسخ سریع به تهدید میشود. فئوکروموسیتوم باعث بی‌نظمی در ترشح این هورمون‌ها در بدن میشود.
علت بیماری
علت این بیماری هنوز ناشناخته است، اما در برخی موارد ریشه‌های ژنتیک دارد. این نوع از بیماری می‌تواند در برخی از بیماری‌های موروثی ژنتیکی به وجود آید مانند نئوپلازی غدد درون‌ریز چندگانه ، نوروفیبروماتوز نوع اول ، بیماری فون هیپل لیندو و بیماری کارنی سه‌گانه . همچنین تعدادی از ژن‌ها در بدن میتوانند زمینه‌ساز این بیماری باشند.
فئوکروموسیتوم بیماری نادری است که در هر یک میلیون نفر احتمالا ۲ تا ۸ نفر به آن مبتلا میشوند. مشخص شدن اتفاقی میزان زیادی از آدرنالین در خون در هنگام سی‌تی‌اسکن، MRI یا سونوگرافی به عنوان بیماری ناگهانی شناخته میشود. از بین مواردی که به این شکل اتفاقی مشخص میشوند ۴ تا ۵٪ بعد از بررسی‌های آزمایشگاهی به عنوان فئوکروموسیتوم شناخته میشوند. به همین دلیل است که بیمارانی که به طور ناگهانی میزان زیادی از آدرنالین در بدنشان مشخص میشود حتما باید آزمایشات مربوط به فئوکروموسیتوم را بدهند. با این حال فقط بین ۰.۲ تا ۰.۶٪ از بزرگسالانی که فشار خون بالایی دارند به دلیل فئوکروموسیتوم دچار آن شده‌اند.
در فیلم زیر دکتر یاسری در مورد این بیماری توضیح میدهند:
علائم توده غده فوق کلیوی
مهم‌ترین علامت فئوکروموسیتوم فشار خون بالاست که در مواقعی ناگهانی و بسیار زیاد است. ممکن است اضطراب، استرس، ضربان شدید، تپش قلب، سردرد، سرگیجه، تهوع و سردی پوست نیز در این بیماران دیده شود. رخ دادن چندباره افزایش ناگهانی فشار خون ممکن است منجر به سکته و یا حمله قلبی شود. شخص بیمار ممکن است به دلیل رشد تومور گاهی در ناحیه شکم یا پشت احساس فشار و یا درد کند.نشانه‌های زیاد و متنوعی برای این بیماری وجود دارد که مهم‌ترین آنها به شرح زیر است:
- فشار خون بالا
- سردرد شدید
- تعرق شدید
- سردرد ناگهانی
- ضربان قلب سریع حتی در حالت عدم فعالی
- لرزش و رعشه
- رنگ‌پریدگی
- تنگی نفس
- گرگرفتگی
- درد در سینه و شکم
درمان فئوکروموسیتوم فوق کلیوی
اولین قدم در درمان این بیماری، عمل جراحی برای خارج کردن تومور از بدن است، حتی زمانی که تومور در هر دو غده فوق کلیوی قرار دارد. پیش از عمل جراحی حتما باید وضعیت فشار خون توسط دارو پایدار شود. پزشک جراح با استفاده از داروهای خاص اطمینان حاصل می‌کند که فشار خون بیمار تحت کنترل است تا در جریان عمل جراحی افزایش فشار خون موجب ایجاد خطر نشود. بعد از عمل جراحی نیز بیمار با بررسی مداوم از پایدار بودن وضعیت فشار خون مطمئن میشود.
در عمل جراحی از روش جراحی باز یا لاپاروسکوپی استفاده میشود و با استفاده از ابزارهای نازک و دوربین و با چهار تا پنج سوراخ وارد شکم میشوند و ، غده‌ای که تومور در آن به وجود آمده است از بدن خارج میشود. با خارج کردن یک غده، غده سالم دیگر می‌تواند به تولید آدرنالین لازم برای بدن ادامه دهد. در صورتی که تومور سرطانی باشد تاثیر عمل جراحی کمتر خواهد بود و باید تمامی بافت‌های آلوده به سلولهای سرطانی خارج شوند.
درمان تومور سرطانی با اینکه موارد بدخیم فئوکروموسیتوم بسیار نادر است، با این حال برای درمان تومور سرطانی از روش‌های زیر استفاده میشود:
- پرتودرمانی رادیونوکلئید که هدف از آن از بین بردن سلولهای سرطانی توسط تابش پرتوهای رادیونوکلئید
- شیمی‌درمانی با استفاده از داروهای بسیار قوی که جلوی رشد سلولهای سرطانی را می‌گیرند
- درمان هدفمند مولکولی “Targeted cancer therapies“ با استفاده از داروهایی که مانع عملکرد مولکول‌های رشد دهنده سلولهای سرطانی
مطالب مرتبط
هزینه افزایش حجم آلت تناسلی با ژل+ فیلم
سیستوسکوپی انعطاف پذیر : جدیدترین وسیله بررسی مثانه و مجرای ادرار
